Viện Nghiên cứu Hán Nôm mất 25 cuốn sách cổ quý, Kho tư liệu của Viện Nghiên cứu Hán Nôm mất 25 cuốn sách cổ, trong đó được cho là có “Toàn Việt thi lục” của Lê Quý Đôn.
Ngày 21/12, đại diện Viện xác nhận việc Viện mất 25 cuốn sách tuy nhiên không cho biết thêm chi tiết. Trưa cùng ngày, Viện ra thông cáo cho biết 25 cuốn sách bị thất thoát này đã có bản scan màu và bản photocopy, được làm từ trước (tức là nội dung sách không bị mất) . Việc truy tìm sách thất lạc hiện được Viện đưa lên hàng đầu, với mục đích rà soát trên giá một lần nữa nhằm ngăn chặn trường hợp sách bị mất.
Thời điểm sách bị mất hoặc không có trên giá thường là khoảng 5 năm gần đây. Viện đang xác định giá trị của mỗi sách (thông qua những bản scan hoặc photocopy còn lưu giữ) cùng trách nhiệm liên quan.
Trước đó, tối 20/12, ông Nguyễn Xuân Diện – Phó trưởng phòng Phòng Văn bản học, Viện Nghiên cứu Hán Nôm – thông tin sự việc trên Facebook cá nhân, được đông bạn đọc và người trong giới chú ý.
Ông Xuân Diện cho biết tại buổi họp hội đồng khoa học cùng một số cán bộ chủ chốt hôm 15/7, bộ phận kiểm kê thông báo mất 29 cuốn sách. Ông đề nghị lãnh đạo Viện báo cáo Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam – đơn vị chủ quản, công an và tiến hành kiểm tra, xác minh. Sau 21 ngày làm việc, phía Viện tìm được bốn cuốn mỏng bị nhét vào khe giá sách và vẫn thiếu 25 cuốn.
“Tôi im lặng thời gian qua và chờ đợi Viện có cách giải quyết đúng đắn, hợp lí. Tuy nhiên, đến giờ vẫn không được trả lời nên tôi quyết định lên tiếng “,ông bức xúc.
Theo ông Diện thì trong số 25 cuốn sách bị mất có bốn cuốn Toàn Việt thi lục, gồm ba bộ khác nhau, được Lê Quý Đôn biên soạn, Việt âm thi tập của nhà sử học Phan Phu Tiên và Thị Ngự sử Chu Xa cùng biên soạn.
Kho sách Viện Nghiên cứu Hán Nôm được Nhà nước giao quản lý là tài sản quốc gia vô giá và kế thừa những kho sách cổ do Viện Viễn Đông Bác Cổ sưu tầm được. Theo ông Xuân Diện, thông thường với kho sách này, mọi cán bộ trong Viện và khách đến nghiên cứu đều chỉ được xem bản sao. Trường hợp cần xem lại bản chính hoặc thay đổi về màu chữ, chất giấy. .. phải có đơn và được Viện trưởng đồng ý.
Toàn Việt thi lục là bộ sách đầu tiên được Lê Quý Đôn viết theo yêu cầu của vua Lê Hiến Tông. Bộ sách gồm 2.303 bài thơ của 173 tác giả từ thế kỷ 10 đến 16, với số lượng văn bản còn lại nhiều nhất (trên 11.000 trang nguyên bản, kể cả các biến thể) , chưa bao giờ được dịch thuật và công bố toàn phần. Bộ sách hoàn thành năm 1768, trình cho nhà vua xem, tuy nhiên không được khắc in.
Trong bài Lệ ngôn mở đầu bộ sách, Lê Quý Đôn nói rõ mục đích và cách thức soạn sách: “Thơ của nước mình, như thơ của vua, các quan, các vị tướng, các danh nhân, không phải là hiếm và không xấu nhưng đã bị mất nhiều. Nay tôi vâng mệnh chỉ biên tập lại làm sách, theo thứ tự thời đại, phân ra trước sau và soạn thành các quyển. Trước hết là thơ của các vua quan triều Lý và Trần. Từ quyển thứ năm đến thứ sáu thì chép thơ của các vua triều Lê, còn thơ của các quan triều Lê thì chép từ quyển thứ bảy trở đi “.
Toàn Việt thi lục hiện còn 11 bộ, trong đó riêng Viện Nghiên cứu Hán Nôm lưu trữ 10 bộ, bộ còn lại hiện lưu trữ tại Hiệp hội Châu Á ở Paris, Pháp. Việt âm thi tập là tuyển tập thơ cổ bằng chữ Hán được nhà sử học Phan Phu Tiên (1370 -1462) và Thị ngự sử Chu Xa (1407 -? ) đồng chủ biên. Tuyển tập gồm sáu quyển, 624 bài thơ của 119 nhà thơ dưới nhiều triều đại Việt Nam từ Trần đến Lê sơ.
Viện Nghiên cứu Hán Nôm trực thuộc Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam, là đơn vị tổ chức nghiên cứu, khai thác và biên dịch, phổ biến di sản Hán Nôm của dân tộc, bồi dưỡng đội ngũ nghiên cứu, sưu tầm, bảo quản, phục dựng, nhân bản tài liệu góp phần phát triển văn hoá của dân tộc.
Viện là đơn vị bảo quản kho tài liệu Hán Nôm với gần 35.000 cuốn sách và gần 60.000 thác bản văn bia đã có biên mục; thường xuyên mở cửa thư viện cho các tổ chức, doanh nghiệp và các nhà nghiên cứu trong và ngoài nước quan tâm về văn bản cổ của dân tộc có điều kiện tiếp cận tài liệu. Theo quy định tại đơn vị trên, với mục đích bảo quản tất cả tài liệu cổ và tài liệu Hán Nôm sẽ được lưu giữ tại Phòng Bảo quản. Viện tổ chức phục vụ bạn đọc nghiên cứu chủ yếu thông qua bản photocopy, bạn đọc muốn tiếp cận tài liệu gốc phải có xác nhận bằng văn bản của lãnh đạo Viện.
